در حال حاضر زبان انگلیسی پرمخاطب ترین زبان خارجی در جهان است. پانصد سال پیش، زبان لاتین این عنوان را در انحصار خودش داشت، چون زبان تجارت، بازرگانی و آموزش در جهان غرب بود. اما در قرن شانزدهم، زبانهای فرانسوی، ایتالیایی و انگلیسی به دلیل تغییرات سیاسی در اروپا مورد توجه و اهمیت قرار گرفتند و جای زبان لاتین را گرفتند. به این ترتیب این زبانها به تدریج به عنوان زبان ارتباطات گفتاری و نوشتاری رایج به کار گرفته شدند.
پس از این دوران، لاتین به زبان مرده ای تبدیل شد که از آن به عنوان یک زبان قدیمی و کلاسیک در کتابها استفاده می کردند. در قرن شانزدهم تا هجدهم کودکان برای یادگیری قواعد دستور زبان لاتین وارد «مدرسه دستور زبان» می شدند، در قرن هجدهم میلادی و همزمان با ظهور زبان های مدرن و جدید، این زبان ها به همان روشی که لاتین آموزش داده می شد در مدارس تدریس شدند. در این روش، گرامر زبان حفظ می شد، تمرینات کتبی و نوشتاری انجام می شد و بخش هایی از زبان دوم به زبان اول و بالعکس ترجمه می شدند.
در قرن نوزدهم، این روش تدریس به عنوان یک روش استاندارد آموزش زبان در نظر گرفته شد و بر اساس آن کتابهای درسی به چند فصل تقسیم شدند. هر فصل شامل یک گرامر زبانی خاص به همراه تمرینات نوشتاری زیادی بود که برای تسلط بر آن دستور زبان باید انجام می شدند.
طبق گفته فریمن (Freeman)، روش هایی که به معلمان و مدرسان برای تدریس زبان آموزش داده می شود، مبنایی ایجاد می کنند که باعث می شود آنها با توجه به موقعیتی که در آن قرار دارند از تکنیک ها و اصول کاربردی مختلفی برای تدریس زبان انگلیسی استفاده کنند. به این ترتیب می توانند در هر شرایطی به تکنیک مناسبتر فکر و آن را انتخاب نمایند. آنها کاملا می دانند چرا یک روش خاص را انتخاب کرده اند و به چه دلیل روش دیگر را کنار گذاشته اند. ما در ادامه روش های تدریس زبان انگلیسی به بزرگسالان را بررسی می کنیم. دوره های TTC مربوط به مدرک تدریس در ایران هستند و توصیه می کنیم.
می خوای کل این سایت توی جیبت باشه؟ توی اپلیکیشن آموزش زبان انگلیسی چرب زبان، انگلیسی رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! در کمترین زمان انگلیسی مثل بلبل حرف بزن!
انواع روش های تدریس زبان انگلیسی
1- روش ترجمه – گرامر (Grammar Translation Method)
روش ترجمه گرامر رایج ترین و پرکاربردترین روش تدریس زبان بین سالهای 1840 تا 1940 بود. در ابتدا از این روش برای آموزش و یادگیری زبان لاتین که در آن سالها زبان رایجی نبود و به عنوان یک زبان قدیمی و کلاسیک در نظر گرفته می شد استفاده می کردند.
در این روش زبان آموزان ادبیات زبان لاتین را از طریق یادگیری گرامر و قواعد دستوری این زبان و همینطور یادگیری واژگان زبان مقصد یاد می گرفتند. اساس کار روش ترجمه گرامر روی ترجمه از زبان مادری یا زبان اول به زبان هدف یا زبان دوم و برعکس است و در این مسیر مدرس زبان ساختارها و گرامرهای زبان مقصد را آموزش می دهد و زبان آموز باید با لغات و واژگانی که حفظ کرده و ساختارهایی که یاد گرفته زبان مبدا را به زبان مقصد ترجمه کند و جمله بسازد.
روش ترجمه گرامر در قرن نوزدهم به شدت مورد انتقاد قرار گرفت، چون اعتقاد بر این بود که این روش نمی تواند نیازهای یادگیری زبان در آن دوران را برآورده کند. در حال حاضر هم روش ترجمه گرامر به عنوان یک روش قدیمی و منسوخ شده در نظر گرفته می شود.
2- روش مستقیم (Direct Method)
روش مستقیم نتیجه واکنش های منفی به روش ترجمه گرامر بود و بر این اساس شکل گرفت که زبان آموزان باید به طور مستقیم تفکر انگلیسی داشته باشند. این روش برخلاف روش قبلی به ساختار و گرامر توجهی نمی کند و روی ارائه معنی کلمات با صحبت کردن، عمل کردن و یا نمایش اشیاء واقعی تمرکز دارد. در روش مستقیم زبان آموز اجازه استفاده از زبان مادری را ندارد و باید با تفکر مستقیم به زبان هدف، به بحث و گفتگو با استفاده از زبان مقصد بپردازد. پوروارنو (Purwarno) هدف از اتخاذ این روش را تلاش برای ایجاد ارتباط و پیوند بین تفکر و اندیشه و عمل و گفتار به زبان مقصد معرفی کرده است.
روش مستقیم به دلایل زیر مورد انتقاد گرفت:
- استفاده از این روش فقط در آموزش های خصوصی و فردی موفقیت آمیز است، چون این روش را فقط در کلاس هایی که جمعیت کمی دارند و همه زبان آموزان می توانند توجه کامل و کافی مدرس را دریافت کنند می توان اجرا کرد.
- در روش مستقیم معلم بیش از حد زبان آموز را از زبان مادری اش دور نگه می دارد و به او اجازه صحبت به زبان اول را نمی دهد.
- روش مستقیم از زبان آموز می خواهد ارتباط شفاهی و کلامی را با زبان دوم انجام بدهد و در عین حال تمرکزش روی تلفظ و لهجه اصیل و اصلی است. بنابراین آموزشگاه باید مدرسان بومی استخدام کند که هزینه آن بسیار گران تمام می شود.
- موفقیت روش مستقیم بیشتر به مهارت و شخصیت مدرس بستگی دارد تا به خود روش.
3- روش نگرش ساختاری (Structural Approach)
رویکرد یا نگرش ساختاری به طور عمده از تکنیک های روش مستقیم استفاده می کند، با این تفاوت که مهارت های خواندن و نوشتن را به طور کامل نادیده نمی گیرد. این روش روی اصول صحیح یادگیری زبان متمرکز است و الگوها و ساختارهای مناسب برای چیدمان کلمات برای ساخت اجزای معنادار را اساس یادگیری زبان می داند.
هر زبانی ساختار و اسکلت خاص خودش را دارد که به آن زبان شکل می دهد. این ساختار به معنای یک الگو و ترتیب خاص از کلماتی است که معنای دستوری صحیحی را نشان می دهند. این معنا ممکن است یک کلمه، یک عبارت یا یک جمله باشد. در روش نگرش ساختاری زبان آموز با یادگیری ساختارهای زبان هدف (از ساختار آسان به سخت) یاد می گیرد که چطور به زبان صحبت کند.
این روش از این جهت که فقط برای مقاطع پایین تر قابل استفاده بود مورد انتقاد قرار گرفت. علاوه بر این، آموزش و تدریس مداوم ساختارها و سازه های زبان هدف باعث یکنواخت و کسالت بار شدن روند آموزش و یادگیری می شود. از طرف دیگر مهارت خواندن و نوشتن در این روش تا حد زیادی نادیده گرفته می شود و از این گذشته مربیان و مدرسان کمی وجود دارند که بتوانند این روش را به شکلی کاملا کارآمد و موثر اعمال کنند.
4- روش رویکرد شفاهی یا تدریس موقعیتی زبان (Oral Approach / Situational Language Teaching)
رویکرد شفاهی روشی است که در آن زبان آموزان از شنیده های پیرامون خودشان برای یادگیری زبان استفاده می کنند. علاوه بر این، زبان آموز با قرار گرفتن در موقعیت های زبانی مختلف یاد می گیرد که باید چه بگوید و چطور به زبان مقصد ارتباط برقرار کند. هدف روش تدریس موقعیتی زبان این است مهارت هایی در فرد ایجاد شود که تا بتواند به طور مستقل و بدون کمک، با استفاده از زبان مقصد ارتباط برقرار کند. این روش به تقویت مهارت های خواندن و نوشتن کمک می کند.
رویکرد شفاهی از دهه 1930 تا 1960 توسط زبان شناسان کاربردی بریتانیایی مثل هارولد پالمر (Harold Palmer) و ای اس هورنسبی (A.S. Hornsby) مورد استفاده قرار گرفت و تفاوت اصلی آن با روش مستقیم این بود روش های مورد استفاده در این رویکرد درباره انتخاب، اولویت بندی و ارائه محتوا یک سری اصول نظری ارائه شده است. این توالی محتوا در کنار دایره لغات خوب و یادگیری الگوهای دستوری مناسب باعث می شود که زبان آموز بهتر زبان را یاد بگیرد.
در این روش همه نکات زبانی در قالب موقعیت هایی آموزش داده می شوند. برای همین است که به این روش تدریس موقعیتی زبان هم می گویند. با اینکه خیلی از مدرسان و معلمان زبان انگلیسی با چنین روشی آشنا نیستند، اما تجربه نشان داده این روش سابقه طولانی مدتی در روند یادگیری زبان داشته است. برخی از جنبه های این روش مثل تمرین شفاهی، دستور زبان و الگوهای ساخت جمله هنوز هم در تدریس مدرسان زبان مشاهده می شوند.
5- روش شنیداری گفتاری (Audiolingual Method)
روش شنیداری- گفتاری به “روش ارتش” هم معروف است. دلیل این اتفاق هم به زمان جنگ جهانی دوم برمیگردد که سربازان ارتش تصمیم گرفتند به زبان دشمنشان تسلط پیدا کنند. برای همین روش جدیدی به نام روش شنیداری- گفتاری ابداع شد که از طریق آن یک زبان دیگر فرا گرفته می شد.
این روش که مبتنی بر نظریه زبانی و روانشناسی رفتاری است در دهه های 1950 و 1960 به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفت. تاکید و تمرکز این روش روی درک و فهم معنای کلمات نیست، بلکه این رویکرد روی فهم ساختارها و الگوهایی که در گفتگوهای روزمره به زبان هدف از آنها استفاده می شود متمرکز است.
آموزش مهارت های شفاهی با تلفظ دقیق، گرامر و توانایی پاسخگویی سریع و دقیق هدف اصلی روش شنیداری- گفتاری است. در عین حال مهارت های خواندن و نوشتن هم آموزش داده می شوند، اما این مهارت ها به توانایی های شفاهی زبان آموز وابسته هستند.
6- روش پاسخ فیزیکی کامل (Total Physical Response)
در روش پاسخ فیزیکی کامل (TPR)، معلم به زبان آموزان دستوراتی را می دهد و آنها با استفاده از واکنش ها و حرکات فیزیکی بدنشان این دستورات را دنبال می کنند. جیمز جی آشر (James J. Asher) ، استاد روانشناسی دانشگاه ایالتی سن خوزه این روش را در اواخر دهه 1960 برای کمک به یادگیری زبان دوم ابداع کرد.
به گفته آشر، روش TPR روی این فرضیه بنا شده که مغز انسان برای یادگیری تمام زبان های طبیعی موجود در دنیا و از جمله زبان اشاره ناشنوایان به یک برنامه بیولوژیکی مجهز است. اگر روند یادگیری زبان در نوزادان را ببینیم متوجه این موضوع می شویم. ارتباط بین والدین و کودک از دو جنبه کلامی و فیزیکی تشکیل شده است.
وقتی کودک هنوز قادر به صحبت کردن نیست، زبان از طریق ارتباط کودک با جهان پیرامونش در او نهادینه و درونی می شود. این مرحله زمان کدگشایی کودک است. پس از این فرآیند، کودک قادر به صحبت کردن و بازتولید زبان می شود. در روش TPR، معلم دقیقا همین فرایند را بازسازی و تکرار می کند. زبان آموزان در کلاس به دستورات معلم که نیاز به حرکت فیزیکی دارند واکنش نشان می دهند و از این طریق کلمات جدیدی یاد می گیرند. روش TPR برای مبتدیان بسیار مفید است. علاوه بر این از این روش برای آموزش دانش آموزان مبتلا به نارساخوانی یا ناتوانی های یادگیری مرتبط نیز استفاده می شود.
7- روش تدریس خاموش (Silent Way)
روش صامت یا خاموش یکی دیگر از روش های تدریس زبان است که توسط کالب گاتنگو (Caleb Gattegno) معرفی شد و بر این اساس بنا شده که معلم باید تا حد امکان در کلاس درس سکوت کند و زبان آموزان را تشویق نماید که به زبان مقصد صحبت و از آن استفاده کنند. مهمترین جنبه این روش ابزارهای مورد استفاده در آن است. در این روش برای آموزش زبان از میله ها و نمودارهای رنگی استفاده می شود و زبان آموز به جای اینکه چیزی را به خاطر بسپارد یا حفظ کند، روی یادگیری از طریق کشفیات خودش متمرکز می شود. این یادگیری با ارائه یک مساله به زبان آموزان و درخواست راه حل برای آن اتفاق می افتد.
8- روش آموزش زبان به شیوه ارتباطی (Communicative Language Teaching)
آموزش زبان به شیوه ارتباطی در اواخر دهه 1960 و در دوران تغییر و تحول در سنت ها و روش های آموزش زبان انگلیسی شکل گرفت. قبل از این روش، آموزش زبان به روش موقعیتی برای تدریس زبان انگلیسی مورد استفاده قرار می گرفت.
آموزش زبان به شیوه ارتباطی در واقع نقطه مقابل روش شنیداری- گفتاری است که روی شنیدن و حفظ کردن متمرکز شده. در عوض، این روش روی افزایش مهارت برقراری ارتباط زبان آموز در موقعیت های واقعی زندگی تمرکز می کند و به جای اینکه روی درستی زبان مورد استفاده تاکید کند بر معنا تمرکز دارد.
9- رویکرد طبیعی (Natural Approach)
در سال 1977، تریسی ترل (Tracey Terrell) روشی تحت عنوان رویکرد طبیعی برای آموزش زبان معرفی کرد که تحت تأثیر نظریه استفان کراشن (Stephen Krashen) مبنی بر اکتسابی بودن زبان ایجاد شده بود. این روش روی برقراری ارتباط به عنوان کارکرد اصلی زبان تمرکز دارد و در آن زبان به عنوان وسیله انتقال پیام و اطلاعات در نظر گرفته می شود. رویکرد طبیعی در واقع روی مشاهده و یادگیری زبان جدید از طریق قرارگیری در محیطهای غیر رسمی که به زبان هدف صحبت می کنند تمرکز دارد.
10- روش تکلیف محور (Task-based Language Teaching)
روش تکلیف محور بر اساس این فرضیه که تکالیف جزء اصلی فرایند یادگیری زبان هستند استوار شده و بنا بر دیدگاه حل مساله، اعتقاد دارد که باید به زبان آموزان تکالیفی داده شود تا با حل آنها زبان هدف را یاد بگیرند. این تکالیف مربوط به ساختارهای زبانی است که زبان آموز باید آنها را بیاموزد. زبان آموزان در حین حل تکالیف با یکدیگر تعامل و ارتباط برقرار می کنند و به این ترتیب می توانند زبان جدید را یاد بگیرند.
3 ایده حاصل تجربه سالیان تدریس نگارنده
ایده شماره ۱: نمایش بدهید (نگویید)
منابع آموزشی که برای زبان آموزان مبتدی بکار می روند باید جذاب باشند! این بازی شبیه به بازی هایی است که در مهمانی ها انجام می شود: Charades. این بازی می تواند برای آماده کردن زبان آموزان یا تمرین ساختار(های) زبان مقصد برای هر گروه سنی استفاده شود. Charades بیشتر شامل کلمات و حرکات می شود.
زبان آموزان را در گروه های دوتایی تقسیم کنید. یکی از آنها یک فلش کارت که حاوی یک واژه است در دست دارد اما نمی تواند آن را به زبان آموز دیگر نشان دهد. این زبان آموز باید کلمه را با حرکات و بدون استفاده از واژگان نمایش دهد. به عنوان مثال، اگر کلمه روی فلش کارت “توپ” باشد، زبان آموز باید “توپ” را اجرا کند و زبان آموز دیگر قبل از اتمام زمان (۱-۲ دقیقه) باید کلمه را حدس بزند. سپس نقش ها تغییر می کنند زبان آموز اول حدس می زند و دومی اجرا می کند.
می توانید بر اساس تعداد حدس های درست زبان آموزان به آنها امتیاز دهید.
- وسایل مورد نیاز: تایمر، فلش کارت
ایده شماره ۲: Find someone who …
آیا می خواهید بدانید که چگونه باید زبان انگلیسی را به مبتدیان آموزش دهید؟ این بازی را با نوجوانان و بزرگسالان امتحان کنید. این فعالیت شامل هر ۴ مهارت اصلی زبان: صحبت کردن، گوش کردن، خواندن و نوشتن می شود. یک جدول که ۶ مربع دارد آماده کنید. در هر مربع، جملاتی که می خواهید با آنها تمرین کنید را بنویسید. مثلا:
|
Someone who doesn’t like school: |
Someone who likes dogs: |
| Someone who doesn’t like cake: | Someone who likes ice cream: |
| Someone who doesn’t like to read: | Someone who likes the color red: |
زبان آموزان دور کلاس راه می روند و کسانی که در هر گروه قرار می گیرد را پیدا می کنند و نام آنها را یادداشت می کنند. اولین کسی که کل فعالیت را کامل کند برنده است در غیر این صورت کسی که در پایان زمان تعیین شده بیشترین امتیاز را بدست آورده (یک امتیاز برای هر نام) برنده محسوب می شود.
- وسایل مورد نیاز: برگه ، تایمر
ایده شماره ۳: Shiritori
Shiritori را برای سطح مبتدی امتحان کنید، (یک بازی سنتی ژاپنی). زبان آموزان یک دایره ایجاد می کنند و معلم با یک گروه مانند حیوانات شروع می کند. و یک کلمه مرکب از نام دو حیوان (مانند cat dog ) را به زبان می آورد درحالیکه کف دستهایش را به هم می زند. زبان آموزان نیز کف دستهایشان را به هم میزنند.
نفر بعدی باید (کلمه آخر معلم) یعنی “dog” به علاوه یک حیوان جدید مانند elephant را بگوید. اگر کسی نتواند در زمان تعیین شده کلمه جدیدی بگوید و یا از یک کلمه تکراری استفاده کند، از بازی خارج می شود. این بازی تقریباً در هر گروه سنی قابل استفاده است و شامل مهارت های گوش دادن و صحبت کردن می شود. از Shiritori نمی توان برای ارزیابی رسمی استفاده کرد اما به عنوان یک سرگرمی عالی عمل می کند!
- وسایل مورد نیاز: هیچ!
مطلب مشابه: ۸ تا از بهترین روشهای تدریس زبان انگلیسی
1 دیدگاه. دیدگاه جدید بگذارید
سلام ممنون از مطالب مفیدی که درباره انواع روش تدریس گفتین… میشه درباره whole language هم توضیح بدین؟